Tydzień walki z hipoglikemią

Hipoglikemia to jeden z najczęstszych problemów w leczeniu cukrzycy, który stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia i życia diabetyków. W Polsce co roku z powodu cukrzycy i jej powikłań umiera ok. 21 tys. osób. Ocenia się, że 10 procent, czyli około 2 tys zgonów, jest spowodowanych powikłaniami ciężkiej hipoglikemii. Jakie wyróżniamy sposoby na skuteczną walkę z hipoglikemią oraz jakie kroki należy podjąć, aby zmniejszyć ryzyko jej wystąpienia?

 Rodzaje hipoglikemii

Hipoglikemię definiujemy jako zmniejszenie stężenia glukozy we krwi poniżej 70 mg/dl, niezależnie od występowania objawów. Objawy hipoglikemii mogą się pojawić zarówno przy prawidłowej wartości glukozy, gdy dochodzi do szybkiego jej zmniejszenia, jak i dopiero przy wartościach niższych od powyższego stężenia alarmowego (dotyczy to zwłaszcza pacjentów chorujących od wielu lat na cukrzycę typu 1). Klinicznie istotna hipoglikemia to stężenie glukozy we krwi poniżej 54 mg/dl. Hipoglikemia znacznie częściej występuje u pacjentów z cukrzycą typu 1 niż typu 2.

Ze względu na przebieg, hipoglikemię dzielimy na:

1) lekką ( glukoza < 70 mg/dl ) – chory sam potrafi ją opanować, przyjmując dodatkowy pokarm, zjadając kostkę cukru lub wypijając słodzony płyn;

2) umiarkowaną ( glukoza < 54 mg/dl ) – podobnie jak w hipoglikemii lekkiej chory jest przytomny i powinien niezwłocznie przyjąć węglowodany proste;

3) ciężką ( glukoza < 40 mg/dl ) -– każdy epizod hipoglikemii z upośledzeniem funkcji poznawczych, wymagający pomocy innej osoby, która poda węglowodany lub wstrzyknie glukagon; jeśli przebiega z utratą przytomności, wymaga podania glukozy dożylnie i hospitalizacji. Przebycie w ciągu 12 mies. ≥2 epizodów ciężkiej hipoglikemii określa się jako nawracającą ciężką hipoglikemię. [1] [2]

Najważniejsze statystyki dotyczące hipoglikemii

• szacuje się, że powyżej 50% pacjentów z cukrzycą typu 1 ma co najmniej jeden epizod hipoglikemii każdej nocy;
• aż 7 na 10 pacjentów z cukrzycą typu 1 modyfikuje samodzielnie dawkę insuliny z powodu obawy przed wystąpieniem hipoglikemii;
• 3 z 4 epizodów hipoglikemii u dzieci występuje w ciągu nocy;
• ciężka nocna hipoglikemia jest odpowiedzialna za około 6% wszystkich zgonów u pacjentów z cukrzycą poniżej 40 r.ż (tzw. “śmierć w czasie snu”). [3] [4]

 Sposoby na skuteczną walkę z hipoglikemią

Aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia hipoglikemii należy:

• planować swoje posiłki tak by dawki insuliny się nie nakładały ;
• unikać pomijania posiłków;
• przyjmować leki zgodnie z zaleceniem lekarza, nie modyfikować samodzielnie dawkowania;
• przed wysiłkiem fizycznym skontrolować poziom cukru we krwi;
• zmniejszyć dawkę insuliny lub zjeść coś przed wysiłkiem fizycznym . Podczas ćwiczeń miej przy sobie coś słodkiego
• unikać spożywania alkoholu
• reagować spokojnie na wysoki cukier ( bezpieczniej obniżać do powoli)

Podstawowym elementem walki z hipoglikemią jest umiejętność rozpoznawania jej symptomów. Do głównych objawów hipoglikemii zaliczamy:

• pocenie się;
• kołatanie serca;
• bladość powłok skórnych;
• nasilone uczucie głodu;
• nudności;
• ból głowy;
• splątanie, senność, zaburzenia widzenia.

W przypadku pojawienia się wyżej wymienionych objawów diabetyk powinien jak najszybciej przyjąć doustnie odpowiednik 15-20 glukozy (np. w postaci pastylek, płynu, żelu). Jednym z produktów dedykowanych diabetykom w przypadku wystąpienia hipoglikemii jest Dextro Energy - glukoza w postaci pastylek lub płynu. Produkt ten jest łatwy w dawkowaniu oraz bardzo szybko przyswajalny przez organizm, a dzięki kieszonkowemu opakowaniu diabetyk może mieć go zawsze przy sobie. 1 pastylka zawiera 0,5 g wymiennika węglowodanowego. Zarówno pastylki, jak i płynna glukoza Dextro są dostępne w wielu różnych wariantach smakowych (m.in. jabłkowy, wiśniowy, pomarańczowy, czarna porzeczka).

Innym sposobem leczenia hipoglikemii jest domięśniowe podanie glukagonu. Zastrzyk z glukagonem podaje się choremu domięśniowo lub podskórnie w dawce 1 mg (jedna fiolka zawiera 1 mg glukagonu, więc należy wstrzyknąć całą zawartość ampułki). Zaleca się, aby pacjenci chorujący na cukrzycę leczoną przy pomocy insulinoterapii, nosili przy sobie ampułkostrzykawkę z glukagonem na wypadek wystąpienia nagłego niedocukrzenia. Glukagon podaje się chorym nieprzytomnym lub niemogącym połykać, bez dostępu do żył, w celu podniesienia poziomu cukru we krwi. Reakcja na podanie glukagonu powinna nastąpić w ciągu 10 minut - po odzyskaniu przytomności podajemy pacjentowi doustnie węglowodany proste oraz monitorujemy glikemię. Jeśli po 10 minutach stan pacjenta nie ulegnie poprawie (chory nie odzyska przytomności), wówczas należy ponownie wstrzyknąć glukagon. [2]

 Jak zapobiegać występowaniu hipoglikemii?

Ciągły rozwój medycyny wpływa na poprawę jakości życia pacjentów z cukrzycą. Dzięki wprowadzeniu na rynek urządzeń do ciągłego monitorowania glikemii, diabetycy są w stanie ograniczyć ilość epizodów hipoglikemii, a nawet przewidzieć ich wystąpienie.

CGM (Continuous Glucose Monitoring) jest to system służący do ciągłego monitorowania glikemii. Jego działanie polega na całodobowym śledzeniu poziomu glukozy we krwi przy pomocy aplikowanego (miejsce aplikacji zależy od zaleceń producenta) sensora, który mierzy stężenie glukozy w płynie tkankowym. Sensor zakłada się pod skórę przy pomocy specjalnego automatycznego urządzenia wprowadzającego - sertera. Na rynku jest wielu rodzajów sensorów składających się z różnych elementów wchodzących w ich skład, każdy jednak umożliwia bezprzewodowe przesyłaniedanych w czasie rzeczywistym z sensora do smartfona lub czytnika. W zależności od modelu i producenta sensor wymienia się co 7 - 14dni.

W przeciwieństwie do pomiarów wykonywanych tradycyjnym glukometrem, które informują jedynie o stężeniu glukozy w momencie wykonywania pomiaru, system CGM umożliwia pełny wgląd w trendy glikemii. System CGM ostrzega z nawet kilkudziesięciominutowym wyprzedzeniem o możliwości wystąpienia epizodu hipo- lub hiperglikemii. Pacjent samodzielnie może ustawić dolny i górny limit stężenia glukozy, przy którym zostanie włączony alarm. Dodatkowo, przy spadku stężenia glukozy w krwi <55 mg/dl, z uwagi na bezpieczeństwo zdrowotne pacjenta powiadomienie zostaje wysłane automatycznie.

System CGM daje pełen „obraz” zachowania się glikemii u danego pacjenta. Używanie alarmów pozwala pacjentom na wczesną interwencję co umożliwia skrócenie czasu trwania i zmniejsza ryzyko wystąpienia hipo – i hiperglikemii. Lekarz prowadzący pacjenta ma łatwy dostęp do raportów w aplikacji, dzięki którym na podstawie analizy powtarzalnych schematów zmian glikemii może zoptymalizować terapię pacjenta. Według przeprowadzonych badań, blisko 80% pacjentów po rozpoczęciu korzystania z systemu CGM czuło się pewniej z powodu lepszej kontroli epizodów hipoglikemii. [5]

Zakończenie

Warto podkreślić, iż nawet jednorazowe wystąpienie hipoglikemii może powodować odległe zmiany narządowe w układzie sercowo-naczyniowym, ośrodkowym układzie nerwowym oraz w narządzie wzroku. Znajomość objawów towarzyszących hipoglikemii, sposobów walki z nią oraz korzystanie z systemu ciągłego monitorowania glikemii pozwalają zminimalizować ryzyko występowania tego groźnego dla życia powikłania. 

Bibliografia:

[1] https://www.mp.pl/pacjent/objawy/65984,niedocukrzenie-hipoglikemia

[2] https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.13.3.4.

[3] Raju B, Arbelaez AM, Breckenridge SM, Cryer PE. Nocturnal hypoglycemia in type 1 diabetes: an assessment of preventive bedtime treatments. J Clin Endocrinol Metab.;91(6):2087-2092.

[4] Fidler C, Elmelund CT , Gillard S. Hypoglycemia: an overview of fear of hypoglycemia, quality-of-life, and impact on costs. J Med Econ. 2011; 14(5):646-655.

[5] Barnard D, Kropff J, Choudhary P, et al. Acceptability of Implantable Continuous Glucose Monitoring Sensor. Journal of Diabetes Science and Technology. 2017

[ Artykuł sponsorowany ]

Sponsorzy wydarzenia:

Dextro Energy | Abbott Polska | Dexcom Polska | Medtronic