Czy hipoglikemia jest niebezpieczna?

Stan ciężkiego niedocukrzenia, czyli sytuacji, w której poziom glukozy we krwi spada poniżej 54 mg/dl, stanowi bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka. Może prowadzić do utraty przytomności, drgawek, a nawet śpiączki. Tak zwana hipoglikemia to gwałtowny spadek poziomu cukru we krwi, który może wystąpić nie tylko u osób chorujących na cukrzycę. Jak zapobiegać występowaniu niedocukrzenia?  Wyjaśniamy.  

Hipoglikemia – co to takiego?

Co kryje się pod nazwą hipoglikemia? Co to jest? Z zaburzeniem tym zmagają się najczęściej  osoby chorujące na cukrzycę. Hipoglikemia może też wystąpić u kobiet w ciąży, noworodków  oraz pacjentów, u których dokonano resekcji żołądka. Niedocukrzenie dotyka zazwyczaj  wcześniaki oraz noworodki o zbyt dużej lub niskiej wadze. 
Hipoglikemia to stan, w którym poziom glukozy we krwi spada poniżej 70 mg/dl. Zbyt niski cukier wpływa negatywnie na pracę układu nerwowego i może wywołać objawy, które każdy diabetyk zna bardzo dobrze.

Od czego zależy poziom cukru we krwi?

Glukoza to główne źródło energii dla komórek, szczególnie mózgu. Trafia do krwi z trzech źródeł: przewodu pokarmowego, wątroby i nerek. Poziom cukru we krwi zależy od tego, ile glukozy się wchłania, jak szybko jest zużywana przez tkanki, oraz ile jej produkuje organizm.
Za utrzymanie równowagi glukozowej odpowiada głównie trzustka, która reguluje poziom cukru we krwi dzięki wydzielaniu insuliny. Homeostaza to właśnie stan tej równowagi – w którym organizm funkcjonuje prawidłowo.

Dlaczego hipoglikemia jest niebezpieczna?

Hipoglikemia może prowadzić do bardzo poważnych skutków zdrowotnych, ponieważ glukoza jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania mózgu i całego układu nerwowego. Gdy jej poziom we krwi spada, organizm przestaje pracować prawidłowo. Już łagodne niedocukrzenie może wywołać objawy, które utrudniają codzienne funkcjonowanie, takie jak problemy z koncentracją czy drażliwość.
W przypadku ciężkiej hipoglikemii, zwłaszcza gdy poziom cukru spada poniżej 54 mg/dl, może dojść do:

• utraty przytomności,
• drgawek,
• śpiączki,
• a w skrajnych przypadkach nawet do zgonu.

Szczególnie niebezpieczna jest hipoglikemia nocna – chory może nie zauważyć objawów i nie zareagować w porę. Osoby z tzw. hipoglikemią nieświadomą (brak odczuwania objawów spadku cukru) są również w grupie podwyższonego ryzyka. Dlatego tak ważne jest szybkie rozpoznanie symptomów i natychmiastowa reakcja.

Hipoglikemia – objawy, które powinny zaniepokoić

Niedocukrzenie może powodować objawy o różnym stopniu nasilenia. Towarzyszące pacjentom  symptomy zależą od tego, jak duży jest spadek glukozy. Niezależnie od rodzaju hipoglikemii może  przyczynić się do śpiączki bądź w najgorszym przypadku zgonu. Zespół objawów związanych ze  znacznym obniżeniem poziomu cukru we krwi ustępuje po podaniu glukozy. U niektórych  pacjentów występuje zanim jeszcze spadnie poniżej 70 mg/dl. W wielu przypadkach  charakterystyczne symptomy pojawią się dopiero znacząco poniżej tego poziomu. Umiarkowane  stany hipoglikemiczne są często niezauważone przez pacjenta.  

Objawy hipoglikemii mogą mieć różne nasilenie i nie zawsze są od razu zauważalne. Do najczęstszych należą:

• drżenie rąk,
• wzmożona potliwość,
• nudności,
• dreszcze,
• uczucie niepokoju,
• wilczy głód,
• trudności z koncentracją,
• mrowienie wokół ust,
• kołatanie serca,
• drażliwość,
• ogólne osłabienie.

W przypadku głębszego niedocukrzenia mogą wystąpić:

• zawroty głowy,
• zaburzenia równowagi i widzenia,
• splątanie,
• drgawki,
• utrata przytomności,
• irracjonalne lub agresywne zachowanie.

Nie wolno bagatelizować tych symptomów – hipoglikemia może prowadzić do śpiączki, a nawet śmierci.

Przyczyny hipoglikemii

Najczęściej przyczyną hipoglikemii są:

• wstrzyknięcie zbyt dużej dawki insuliny,
• bardzo szybkie wchłonięcie się insuliny, po jej przyjęciu, do czego może dochodzić
• w przypadku upałów lub gorących kąpieli,
• spożycie alkoholu,
• intensywny, męczący wysiłek fizyczny,
• niezjedzenie posiłku po dożylnym podaniu insuliny lub spożycie pokarmów, które mają niewiele kalorii,
• niedożywienie,
• robienie bardzo dużych przerw między posiłkami.

Co robić, gdy wystąpi hipoglikemia?

Leczenie hipoglikemii zależy od stopnia nasilenia objawów.
Przy łagodnej lub umiarkowanej hipoglikemii: Należy natychmiast spożyć produkt zawierający około 15-20 gramów szybko przyswajalnych węglowodanów, np.:

• 1 szklanka soku owocowego,
• 3-4 kostki cukru,
• 1 łyżka miodu,
• specjalne tabletki glukozowe lub płynną glukozę ( dextro energy)

Po 10–20 minutach należy sprawdzić poziom cukru – jeśli nie wzrósł, dawkę można powtórzyć.

Przy ciężkiej hipoglikemii:

Potrzebna jest pomoc osoby trzeciej. Podaje się wtedy glukagon (domięśniowo), a w szpitalu dożylnie glukozę. Jeśli chory stracił przytomność, należy go ułożyć w pozycji bocznej i natychmiast wezwać pogotowie.

Jak zapobiegać hipoglikemii?

• Monitoruj poziom cukru (glukometrem lub CGM).
• Nie pomijaj posiłków i nie wydłużaj przerw między nimi.
• Modyfikuj dawkę insuliny przed wysiłkiem fizycznym.
• Konsultuj z lekarzem każdą zmianę leków.

PODSUMOWANIE
Hipoglikemia to stan spadku cukru we krwi, który może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, w tym utraty przytomności, śpiączki, a nawet zgonu. Objawy niedocukrzenia mogą być łagodne, jak drżenie rąk czy głód, ale też bardzo groźne – zaburzenia świadomości, drgawki czy utrata przytomności. Warto wiedzieć, co to jest hipoglikemia, jakie są jej objawy i przyczyny, oraz jak zareagować w sytuacji nagłego spadku glukozy. Regularna kontrola poziomu cukru i właściwe leczenie to klucz do uniknięcia zagrożeń związanych z za niskim cukrem.