Cukrzyca - jakie zioła warto stosować?

W ostatnich latach obserwuje się rosnące zainteresowanie naturalnymi metodami leczenia różnych schorzeń. Wiele osób chorujących na cukrzycę zastanawia się, czy istnieje możliwość uregulowania poziomu cukru we krwi za pomocą produktów pochodzenia roślinnego, w tym ziół. Jakie zioła wykazują działanie obniżające poziom cukru we krwi i czy każdy diabetyk może je bezpiecznie stosować?

Jak obniżyć poziom cukru we krwi za pomocą ziół?

Do związków pochodzenia roślinnego, które wykazują działanie hipoglikemizujące (obniżające poziom cukru we krwi), zaliczamy m.in:

●       cynamonowiec cejloński;

●       liść morwy białej;

●       ziele i kłącze pokrzywy;

●       kłącze perzu;

●       olej z czarnuszki siewnej;

●       liść borówki czernicy; [1] [3]

Jedną z najlepiej przebadanych pod kątem działania hipoglikemizującego roślin jest morwa biała. Na polskim rynku farmaceutycznym roślina ta wykorzystywana jest jako składnik

wspomagający normalizację glikemii i występuje w postaci suplementów diety, herbat oraz sypkich ziół. Zarówno liście, kwiaty, łodygi jak i korzenie tej rośliny są bogate w substancje chemiczne o potencjale terapeutycznym. Wykazano, że wiele substancji aktywnych morwy białej może wykazywać właściwości przeciwcukrzycowe o różnych mechanizmach działania. Do związków aktywnych, będących składnikami liści morwy białej zaliczamy:

●       alkaloidy - wykazują działanie hamujące enzym alfa-glukozydazę, który odpowiada za rozkład węglowodanów złożonych do cukrów prostych. W badaniach przeprowadzonych na myszach stwierdzono, że prowadzi to do zmniejszenia wchłaniania glukozy, obniżenia poziomu cukru we krwi oraz zwiększenia wrażliwości tkanek obwodowych na insulinę;

●       fenole i antocyjany (m.in. kwercetyna, rutyna, kwas chlorogenowy, oksyresweratrol) - w badaniach zaobserwowano, że po podaniu szczurom wyciągu zawierającego oksyresweratrol zwiększył się wychwyt glukozy przez wątrobę poprzez transportery zlokalizowane na powierzchni hepatocytów (komórek wątroby), co skutkowało spadkiem jej stężenia w osoczu;

●       polisacharydy - przeprowadzone badania na szczurach wykazały, że polisacharydy wyekstrahowane z liści morwy białej mogą zmniejszać hiperglikemię poprzez hamowanie obumierania komórek β trzustki (które są odpowiedzialne za produkcję insuliny) oraz zwiększenie ich proliferacji (namnażania się). W ostatnich latach pojawiły się doniesienia, iż polisacharydy zawarte w morwie białej mogą wykazywać ponadto działanie przeciwzapalne, hepatoprotekcyjne (ochronne dla wątroby) oraz pozytywnie wpływają na mikroflorę jelitową. [4]

Jak stosować zioła obniżające poziom cukru we krwi?

Włączenie do codziennej diety ziół mających działanie obniżające poziom cukru we krwi przez pacjenta z cukrzycą, powinno być każdorazowo poprzedzone konsultacją z lekarzem, najlepiej diabetologiem.

Na etapie stanu przedcukrzycowego, wyżej wymienione związki pochodzenia roślinnego wykazują działanie wspomagające - w połączeniu z modyfikacją diety oraz zwiększeniem aktywności fizycznej, mogą wpłynąć na poprawę, a nawet na wyrównanie parametrów gospodarki węglowodanowej. Zioła, w zależności od ich rodzaju, mogą być spożywane w postaci naparów, soków, przypraw, suplementów diety.

W przypadku już rozpoznanej cukrzycy, stosowanie ziół nie zastąpi leczenia farmakologicznego. Co więcej, wiele substancji roślinnych może wchodzić w interakcje z lekami, dlatego w każdym wypadku należy indywidualnie ocenić potencjalne korzyści i ryzyko wynikające ze stosowania związków pochodzenia roślinnego. Samodzielne łączenie leków hipoglikemizujących oraz ziół może prowadzić do groźnych dla życia powikłań, takich jak np. epizody hipoglikemii (niedocukrzenia), dlatego ich zażywanie bezwzględnie powinno być poprzedzone konsultacją lekarską. [1] [2]

Zakończenie

Współcześnie, aktywnie poszukuje się środków leczniczych opartych na produktach pochodzenia roślinnego. Wiele artykułów naukowych wskazuje na pozytywny wpływ licznych substancji naturalnych na profilaktykę i zapobieganie cukrzycy, jednak badania w większości były przeprowadzane na organizmach zwierzęcych. Niezbędne są dalsze badania, które dowiodą bezpieczeństwu i skuteczności stosowania ziół w terapii cukrzycy u ludzi.

Bibliografia:

[1] Alkhatib, A.; Tsang, C.; Tiss, A.; Bahorun, T.; Arefanian, H.; Barake, R.; Khadir, A.; Tuomilehto, J. Functional Foods and Lifestyle Approaches for Diabetes Prevention and Management. Nutrients 2017, 9, 1310. https://doi.org/10.3390/nu9121310

[2] Patle Deepshikha , Vyas Manish and Khatik L. Gopal *, A Review on Natural Products and Herbs Used in the Management of Diabetes, Current Diabetes Reviews 2021; 17(2) . https://dx.doi.org/10.2174/1573399816666200408090058

[3] Ajebli M, Khan H, Eddouks M. Natural Alkaloids and Diabetes Mellitus: A Review. Endocr Metab Immune Disord Drug Targets. 2021;21(1):111-130. doi: 10.2174/1871530320666200821124817. PMID: 32955004.

[4] https://www.ptfarm.pl/wydawnictwa/czasopisma/farmacja-polska/103/-/28287