Czy maltitol jest bezpieczny dla cukrzyków?

Ograniczenie spożycia węglowodanów prostych powinno być priorytetem w diecie cukrzycowej. To, jak mogłoby się wydawać, proste zalecenie jest wyzwaniem dla niejednego diabetyka, ale też dla osób, które ograniczają sacharozę, aby zredukować nadmiar kilogramów. Stąd coraz większym zainteresowaniem cieszą się substancje zastępujące cukier – mniej kaloryczne i mające mniejszy wpływ na poziom cukru we krwi po posiłku. Jedną z nich jest maltitol.

Maltitol - czym jest i jak się go uzyskuje?

Maltitol jest substancją słodzącą z grupy alkoholi cukrowych zwanych poliolami z rodziny ksylitolu i erytrolu.  Nie oznacza to jednak, że słodzik ten zawiera alkohol etylowy, który znajdziemy w napojach alkoholowych. Nazwa "alkohol cukrowy" związana jest z jego strukturą chemiczną – budowa maltitolu plasuje go pomiędzy cukrami a alkoholem.

Maltitol występuje naturalnie w małych ilościach w niektórych owocach i warzywach, w słodzie palonym, a także w liściach cykorii. Można wytworzyć go też w procesie chemicznym, polegającym na dodaniu wodoru do cukru zwanego maltozą, znajdującego się w skrobiach ziemniaków, pszenicy czy kukurydzy. I to właśnie kukurydza najczęściej wykorzystywana jest do produkcji maltitolu w przetwórstwie spożywczym.

Maltitol - właściwości i zastosowanie

Maltitol, który w żywności występuje pod określeniem E965 jest średniokalorycznym słodzikiem, wykorzystywanym jako zastępnik cukru do żywności i słodkich napojów, choć nie tylko. Jego właściwości higroskopijne sprawiają, że przydatny jest w przemyśle farmaceutycznym do produkcji niektórych leków i środków nawilżających skórę. Ponadto dodaje się go podczas wytwarzania gum do żucia i niektórych cukierków, aby wywołać uczucie chłodu w ustach.

Maltitol może być stosowany jako zamiennik wykorzystywanego powszechnie cukru – sacharozy, gdyż jest w 90% równie słodki, ale o połowę mniej kaloryczny. 1 g cukru dostarcza 4 kcal; 1 g maltitolu 2,1 kcal.

Maltitol w diecie cukrzycowej

Nie oznacza to jednak, że spożycie dowolnej ilości maltitolu nie spowoduje wzrostu poziomu cukru we krwi. Indeks glikemiczny tego alkoholu cukrowego wynosi 35, podczas gdy sacharozy 65. Oznacza to, że po spożyciu cukru poziom glukozy we krwi wzrośnie znacznie szybciej, niż po spożyciu takiej samej ilości maltitolu. Niemniej maltiitol także nie jest obojętny dla organizmu, jeśli chodzi o glikemię.

Czy maltitol może wywierać niekorzystny wpływ na organizm?

Poza węglowodanami, maltitol nie zawiera żadnych składników odżywczych, także glutenu. Pomimo obniżonej kaloryczności w stosunku do cukru buraczanego (sacharozy) oraz niskiego IG, spożywanie maltitolu może przyczyniać się do wzrostu masy ciała oraz wzrostu poziomu glukozy we krwi.

Dlaczego zatem jest zalecany dla diabetyków? Ponieważ maltitol, choć słodki w smaku, zachowuje się podobnie, jak węglowodany złożone. Podnosi poziom cukru we krwi w sposób łagodny, nie powodując poposiłkowych hiperglikemii.

Przyjmowanie dużych ilości maltitolu może powodować wzdęcia oraz biegunki, gdyż resztki niestrawionego przez żołądek maltitolu ulegają fermentacji w jelitach. Ta informacja powinna być brana pod uwagę szczególnie w przypadku osób z zespołem jelita drażliwego.

Czy maltitol jest lepszy od innych substancji słodzących?

Mimo iż badania nad maltitolem są na ten moment w fazie początkowej, naukowcom udało się odkryć pewne pozytywne właściwości tej substancji. Badania przeprowadzone na gryzoniach wykazały, że maltitol może chronić przed rakiem jelita grubego, a także pomagać w leczeniu chorób wątroby. Maltitol posiada także szereg cech, których nie posiadają inne substancje słodzące oraz cukier. Po pierwsze, wiele osób uważa, że nie pozostawia nieprzyjemnego posmaku w ustach, jaki zostaje po spożyciu np. aspartamu. Po drugie, w przeciwieństwie do sacharozy nie powoduje próchnicy.

Substytuty maltitolu

Na rynku dostępnych jest wiele produktów słodzonych innymi substancjami. Jeżeli maltitol powoduje problemy żołądkowo-jelitowe, istnieje duże prawdopodobieństwo, że inne alkohole cukrowe takie jak sorbitol, ksylitol, będą wywoływały podobne reakcje organizmu, więc należy ich unikać. Dobrą alternatywą jest natomiast erytrytol, który nie prowadzi do takich dolegliwości. Innym, godnym uwagi zamiennikiem może być stewia, która nie posiada kalorii i nie wpływa na poziom cukru.

Jakie produkty zawierają maltitol i czy warto wprowadzić je do codziennej diety?

Produktami najczęściej słodzonymi maltitolem mogą być oznaczone określeniami „light”, „diet”, „bez dodatku cukru” lub „o obniżonej kaloryczności”. Najczęściej występuje on w takich produktach jak cukierki i czekolady bez cukru, batoniki energetyczne, lody i wyroby mleczne, a także gumy do życia i niektóre słodkie wypieki. Słodycze zawierające maltitol mogą być dobrym zamiennikiem łakoci i przekąsek słodzonych białym cukrem, pod warunkiem, że ich nie nadużywamy. Podobnie – spożywane z umiarem mogą wspomóc odchudzanie.

Dla wielu osób, także cukrzyków, rezygnacja ze słodkich napojów, czy przekąsek w postaci czekolady czy batonika okazuje się być nie lada wyzwaniem. Jeżeli nie potrafimy rozstać się z ulubioną słodyczą, warto zapoznać się z dostępnymi na rynku produktami zawierającymi alkohole cukrowe. Należy pamiętać jednak, aby wprowadzać je do diety z rozwagą i umiarem, aby nie dopuścić do częstych i przewlekłych hiperglikemii, powodujących poważne powikłania.

Maltitol w pigułce:

• Zaliczany jest do słodzików pochodzenia naturalnego, w odróżnieniu od słodzików syntetycznych, takich jak np. aspartam
• Jest o połowę mniej kaloryczny niż cukier buraczany (sacharoza); 1 g maltitolu to 2,1 kcal
• Ma niski indeks glikemiczny (IG 35)
• Ma wpływ na poziom cukru we krwi, łagodnie podnosi glikemię
• Spożywany w nadmiarze może powodować problemy gastryczne
• Jest bezpieczny dla zębów, nie powoduje próchnicy