Święta z cukrzycą. Krótki poradnik dietetyczny dla diabetyka

Dla osób z cukrzycą Święta mogą stanowić szczególne wyzwanie. Z jednej strony troska o własne zdrowie, z drugiej – niechęć do restrykcji i odmawiania sobie spożywanych przez wszystkich wokół tradycyjnych bożonarodzeniowych posiłków.

Z myślą o pomocy pacjentom chorującym na cukrzycę przygotowaliśmy krótki poradnik, którzy pomoże przygotować się do świąt tak, by przeżyć je przyjemnie, nie oddziałując jednocześnie destruktywnie na swoje zdrowie.

Utrzymać cukier w ryzach

Niestety, nie istnieje jedno rozwiązania, które pozwoli na utrzymanie wystarczająco dobrego stężenia glukozy we krwi u wszystkich pacjentów. Cukrzyca typu I stawia przed pacjentem zupełnie inne wymagania niż cukrzyca typu II w niezaawansowanym stadium.

Diabetycy leczeni lekami doustnymi powinni być w stanie utrzymać dobrą kontrolę glikemii stosując się do zasad umiaru i nie zapominając o aktywności fizycznej (oraz oczywiście przyjmując leki doustne zgodnie ze wskazaniami lekarza).

Pacjenci stosujący insulinoterapię na czas świąt nie mogą zostać zwolnieni z konieczności dostosowania dawki leku do spożywanego posiłku, wysiłku fizycznego i aktualnego poziomu glukozy we krwi. Jedzenie posiłków przygotowywanych przez inne osoby może wiązać się z koniecznością oceny ilości wymienników węglowodanowych i białkowo-tłuszczowych w potrawie „na oko”. Choć nie jest to idealne rozwiązanie, dużych wahań stężenia glukozy możemy w takiej sytuacji uniknąć prowadząc częstą kontrolę glikemii i dostosowując dawki leków (i ilość spożywanego jedzenia) do aktualnego poziomu cukru we krwi.

Co najlepiej jeść w czasie świąt? 

Barszcz z uszkami, zupa grzybowa, pierogi, przeróżne ryby przygotowywane na przeróżne sposoby, kapusta z grzybami, kutia, kluski z makiem, serniki, makowce, pierniki, kompot z suszu… W czasie Bożego Narodzenia wybór tradycyjnych potraw mamy ogromny. Które z potraw jeść, a których unikać, by rezultatem świątecznego posiłku nie był zbyt duży wzrost glikemii?

Wbrew pozorom, spożywanie każdego z wymienionych wyżej posiłków nie musi skutkować „nieprawidłowymi cukrami”. Nie musisz rezygnować całkowicie z ulubionych potraw, które mogą niezbyt korzystnie wpływać na stężenie glukozy we krwi. Wybierz to, na co masz ochotę, ale zwróć uwagę na spożywaną ilość. Niewielka porcja ulubionego przysmaku, spożywana powoli i celebrowana może usatysfakcjonować cię bardziej niż duża porcja trochę zdrowszej potrawy, którą lubisz mniej – a jest duże prawdopodobieństwo, że glikemia w przypadku tej pierwszej opcji wypadnie korzystniej właśnie ze względu na spożytą ilość.

Jeśli chcesz się nacieszyć typowymi potrawami świątecznymi, pomyśl o tym, by unikać jedzenia bardziej „zwyczajnych” produktów - szczególnie tych, które zawierają dużo węglowodanów (np. soków owocowych i słodzonych napojów, pieczywa, nadmiernej ilości owoców).

Czas posiłku – czas przerwy od posiłku                     

Potraktowanie świąt jako jednej trwającej kilka dni uczty nie jest najlepszym pomysłem. Nawet jeśli w tym okresie chcesz jeść więcej niż zwykle, pamiętaj, żeby oddzielić czas, kiedy jesz posiłek od pozostałych godzin, tak by nie skończyło się na ciągłym (może nawet trochę „odruchowym”) spożywaniu przekąsek. Robienie przerw od siedzenia przy bogato zastawionym stole może Ci to znacząco ułatwić. Zadbanie o niedużą dawkę aktywności fizycznej, chociażby w postaci spaceru, pozwoli z kolei unormować wzrastający po posiłku poziom glukozy.

Uważaj na ilość spożywanego alkoholu

Alkohol może znacząco utrudniać kontrolę poziomu glukozy we krwi i jego spożywanie nie jest zalecane diabetykom. Jeśli nie chcesz jednak całkowicie zrezygnować z picia trunków w czasie świąt pamiętaj, że lepszym wyborem będzie wino (najlepiej czerwone, wytrawne) niż napoje wysokoprocentowe i słodkie drinki. W trosce o swoje zdrowie nie przekraczaj też wyznaczonej przez Polskie Towarzystwo Diabetologiczne dopuszczalnej dziennej ilości spożywanego alkoholu etylowego: 20 g dla kobiet, 30 g dla mężczyzn. W zastosowaniu się do tego zalecenia, pomoże Ci poniższa tabelka:

Sięgając po alkohol pamiętaj o tym, że w tej grupie produktów znajdują się napoje o wysokim indeksie glikemicznym oraz o znaczącej ilości węglowodanów:

·         1 kieliszek białego wina półsłodkiego (150 ml) zawiera 0,4 wymiennika węglowodanowego (WW) a w takiej samej ilości słodkiego jest około 0,9 WW,

·         w 1 butelce piwa (500 ml) znajduje się 1,4 WW,

·         1 kieliszek Martini zawiera 1,5 WW,

·         1 kieliszek likieru wiśniowego (50 ml) ma 1,7 WW.

 Tradycyjne potrawy wigilijne – ile mają wymienników?

Określenie zawartości węglowodanów, białka i tłuszczu w potrawach bożonarodzeniowych może być dużym wyzwaniem – szczególnie, jeśli dania nie były przygotowywane przez nas. Żeby ułatwić Wam oszacowanie zawartości wymienników węglowodanowych i białkowo-tłuszczowych w wigilijnych potrawach, których dokładnego składu nie znacie przygotowaliśmy małą „ściągę”: