Co może jeść cukrzyk typu II w czasie Świąt?

Święta w Polsce znane są z wielogodzinnych posiedzeń przy stołach uginających się od różnorodnych smakołyków, od których często odchodzimy przejedzeni. O ile większość osób może nie mieć z tego powodu żadnych konsekwencji poza koniecznością poszerzenia paska u spodni, u diabetyka może dojść do poważnych zaburzeń w poziomie glukozy we krwi. W trakcie przygotowań do Świąt należy więc wziąć pod uwagę zalecenia diety cukrzycowej, aby świąteczne dania były dla każdego bezpieczne.

Co może jeść cukrzyk? Produkty dozwolone i zabronione na diecie cukrzycowej

W przypadku cukrzycy dietę typu 2 uznaje się za pierwszy i podstawowy sposób leczenia. W wielu przypadkach za pomocą odpowiedniego odżywiania możliwe jest unormowanie stężenia glukozy we krwi bez konieczności stosowania leków, o ile zachowane jest wytwarzanie insuliny przez trzustkę.

Dieta cukrzycowa  w cukrzycy typu 2 oparta jest przede wszystkim na produktach o niskim indeksie glikemicznym, których spożycie nie spowoduje szybkiego zwiększenia się stężenia glukozy we krwi. Z tego powodu należy wybierać wybierać pełnoziarniste produkty zbożowe, surowe lub nierozgotowane warzywa i owoce o niskiej zawartości cukru (np. cytrusy, owoce jagodowe, jabłka). Wśród niewskazanych produktów na diecie cukrzycowych jest większość słodyczy, słodkie napoje oraz potrawy typu fast food. Cukrzycy typu 2 powinni również ograniczyć nasycone kwasy tłuszczowe, które zawarte są w produktach odzwierzęcych.

Świąteczne dania dla cukrzyków

Potrawy podawane na świątecznym stole przed diabetykiem typu 2  powinny być oparte o produkty o niskim indeksie glikemicznym. W trakcie przygotowywania posiłków należy unikać rozgotowywania, smażenia i powinno się ograniczyć ilość tłuszczu.

Jakie dania świąteczne będą bezpieczne dla diabetyka?

• Czysty czerwony barszcz wykonany na zakwasie bez dodatku cukru.
• Pierogi lub uszka z kapustą i grzybami zrobione z pełnoziarnistego ciasta.
• Ryba pieczona bądź duszona, jeżeli po grecku należy nie rozgotować całkiem marchwi bądź dodać ją w mniejszej ilości.
• Bigos lub kapusta z grzybami uduszona, a nie usmażona.
• Niezabielana zupa grzybowa na wywarze warzywnym.
• Sałatki z jogurtem zamiast śmietany lub majonezu.

Dieta cukrzycowa dla osób z typem 2 - produkty zakazane w trakcie Świąt

W święta na stołach pod dostatkiem jest wszelkich słodkości, które raczej są niewskazane na diecie cukrzycowej. Niewskazane dla diabetyków będą potrawy o wysokim indeksie glikemicznym. Do takich należą m.in. kutia, kluski z makiem czy kompot z suszu. Użyte w nich suszone owoce i miód zawierają znaczne ilości cukrów prostych, które po zjedzeniu bardzo szybko wchłaniają się z przewodu pokarmowego. 

Nie znaczy to, że trzeba całkowicie rezygnować ze słodkich potraw. Dobrym pomysłem będą ciasta z mąki pełnoziarnistej lub na bazie fasoli dosładzane stewią czy ksylitolem oraz owoce o niskim indeksie glikemicznym, takie jak pomarańcze czy mandarynki. Słodkie dnia najlepiej jeść po tych wytrawnych, aby uniknąć gwałtownego wzrostu glukozy we krwi. 

Bezpieczna wigilia dla cukrzyka typu 2 

Oprócz wyboru odpowiednich dań w trakcie wigilijnej kolacji warto również zastosować się do dodatkowych wskazówek, które sprawią, że wigilia będzie bezpieczna dla cukrzyka.

W niektórych domach przed rozpoczęciem kolacji wigilijnej stosuje się post. Pomimo chęci stosowania się do tradycji diabetycy powinni z niego zrezygnować, gdyż może doprowadzić do hipoglikemii. Najlepszym rozwiązaniem jest stosowanie się do typowego rozkładu posiłków, które w ten dzień wyjątkowo mogą być mniejsze, do czego konieczne może być dostosowanie dawki insuliny, jeśli jest stosowana.

Mówi się, że ruch to zdrowie – stwierdzenie to jest prawdziwe również dla diabetyków. Aktywność fizyczna zwiększa wykorzystanie glukozy przez tkanki, dlatego jest szczególnie zalecana osobom z cukrzycą. Po wigilijnej kolacji wybierzmy się więc na co najmniej półgodzinny spacer, który zrobi dobrze również innym członkom rodziny.

W trakcie świątecznych spotkań należy również pamiętać o umiarkowaniu w piciu alkoholu, który ogólnie jest niezalecany osobom z cukrzycą, a już szczególnie w przypadku leczenia insuliną bądź doustnymi lekami, które zwiększają wydzielanie insuliny. W znacznych ilościach alkohol może spowodować hipoglikemię, dlatego należy spożywać go wraz z posiłkiem oraz częściej kontrolować poziom cukru we krwi. 

Najważniejszą jednak zasadą dla diabetyka jest to, aby zachować umiar. Najlepiej wybrać tylko kilka ulubionych dań i zjeść je w małych ilościach niż ryzykować zdrowie próbując każdej świątecznej potrawy.

Literatura:

• 2020 Guidelines on the management of diabetic patients. A position of Diabetes Poland. Clin Diabetol 2020; 9, 1. 
• Rekomendacje postępowania dietetycznego w cukrzycy. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Dietetyki 2017. Dietetyka 2017; 10, Wyd. Spec.
• Human Nutrition, edited by Catherine Geissler, Hilary Powers; Elsevier 2011.
• https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/68179,indeks-glikemiczny