Kwas alfa-liponowy (ALA) – rola w organizmie, znaczenie dla diabetyka

Kwas alfa-liponowy, zwany też kwasem tiooktanowym pełni w organizmie dwie zasadnicze funkcje – jest silnym przeciwutleniaczem, który zwalcza wolne rodniki oraz uczestniczy w procesach metabolicznych, w przemianie pokarmu w energię. Dla diabetyków, narażonych z powodu hiperglikemii na „zmasowany atak” rodników, szczególnie znaczenie ma antyoksydacyjne działanie kwasu alfa-liponowego. Jego suplementację, zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, powinni rozważyć przede wszystkim pacjenci z objawami neuropatii cukrzycowej.

Z punktu widzenia budowy chemicznej, ALA to nasycony kwas tłuszczowy, który wykazuje bardzo duże podobieństwo do witamin (do których przez długi czas był zaliczany). W odróżnieniu jednak od witamin, które rozpuszczają się jedynie w tłuszczach oraz muszą być do organizmu dostarczane z zewnątrz, kwas alfa-liponowy rozpuszcza się także w wodzie oraz jest w niewielkich ilościach syntetyzowany przez organizm. Te właściwości sprawiają, że może on działać przeciwutleniająco w każdej komórce lub tkance ciała, podczas gdy zdecydowana większość antyoksydantów jest rozpuszczalna albo w wodzie, albo w tłuszczach, a zatem ich działanie jest wybiórcze.

Silny przeciwutleniacz

Wolne rodniki, które kwas alfa-liponowy skutecznie „wymiata” z organizmu, to główni winowajcy procesu starzenia się. A ten nie polega tylko na tym, że wiotczeje nam skóra i pojawiają się na niej zmarszczki. Konsekwencją starzenia się organizmu jest coraz większa skłonność do powstawania nowotworów oraz coraz mniejsza wydolność i zdolność do regeneracji poszczególnych narządów. To dlatego z wiekiem zaczynają nas trapić różne choroby przewlekłe. U diabetyków choroby przewlekłe, takie jak niewydolność nerek czy schorzenia układu krążenia pojawiają się znacznie wcześniej, ponieważ z powodu hiperglikemii są oni znaczenie bardziej narażeni na niszczycielskie działanie rodników.

Starzenia się organizmu (tak jak i incydentalnych hiperglikemii) nie jesteśmy w stanie wyeliminować, ale możemy próbować go spowolnić. A najlepszym sposobem na zneutralizowanie wolnych rodników są antyoksydanty, do których zalicza się kwas ALA.

Idealny dla diabetyków

Kwas alfa-liponowy wykazuje zarówno właściwości regulowania poziomu cukru we krwi, jak i zapobiegania rozwojowi przewlekłych powikłań cukrzycy.

Przeciwcukrzycowe działania ALA polega na poprawianiu insulinowrażliwości oraz na obniżaniu stężenia glukozy we krwi. Dzieje się tak dzięki temu, że kwas ten uczestniczy w procesach metabolicznych i ułatwia wykorzystywanie energii z pożywienia przez komórki (przez co mniej energii, czyli glukozy pozostaje we krwi).

Jako przeciwutleniacz kwas alfa-liponowy obniża stres antyoksydacyjny, czyli ogranicza wytwarzanie rodników oraz neutralizuje te, które już w organizmie są.

Inne zalety kwasu alfa-liponowego to wiązanie jonów metali ciężkich, czyli ochrona organizmu przed zatruciem. Ponadto ALA działa aktywująco na inne ważne przeciwutleniacze obecne w organizmie – witaminy C i E. W obecności kwasu alfa-liponowego ich działanie wewnątrz komórek jest bardziej efektywne.

Oczywiście hiperglikemia nie jest jedynym czynnikiem inicjującym powstawanie reaktywnych form tlenu. Niezależnymi od cukrzycy, przyczynami powstawania rodników są: palenie papierosów, stres, dieta bogata w produkty wędzone. Innymi słowy, każdy człowiek narażony jest na powstawanie niekorzystnych cząsteczek telnu, jednak w przypadku diabetyków ten proces jest znacznie bardziej nasilony.

Kwas alfa-liponowy – w prewencji i leczeniu neuropatii cukrzycowej

Ilości kwasu alfa-liponowego dostarczane z pożywieniem i wytwarzane przez organizm są wystarczające do jego prawidłowego funkcjonowania na poziomie metabolicznym – nie stwierdza się niedoborów kwasu alfa-liponowego. Mimo tego zaleca się jego suplementację określonym grupom osób – palaczom, osobom o zwiększonym ryzyku nowotworów, żyjącym w dużym stresie oraz chorym przewlekle w tym diabetykom. Dlaczego? Aby wzmocnić jego działanie przeciwutleniające. Bo o ile do przemiany pokarmu w energię potrzebne są niewielkie ilości tej substancji, o tyle do skutecznego działania antyoksydacyjnego kwasu alfa-liponowego potrzeba znacznie więcej. Szczególnie diabetykom, u których wolne rodniki powstają w dużej ilości przy podwyższonym poziomie cukru we krwi.

Zgodnie z rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, kwas alfa-liponowy zalecany jest w profilaktyce i leczeniu neuropatii cukrzycowej. Profilaktycznie należy przyjmować go w postaci tabletek, leczniczo pod kontrolą lekarza w postaci dożylnych wlewów.

Terapia wlewami kwasu alfa-liponowego zazwyczaj trwa trzy tygodnie i ma klinicznie udowodnione działanie na układ nerwowy diabetyka, redukując lub usuwając uciążliwe objawy tego powikłania.

Kwas ALA w formie kapsułek należy przyjmować w dawce 600 mg na dobę, 30–60 minut przed posiłkiem lub 120 minut po nim.