Wysoka insulina na czczo - co oznacza?

Insulina jest hormonem białkowym produkowanym przez komórki β trzustki, którego główną funkcją jest utrzymywanie prawidłowego poziomu cukru we krwi. Insulina wykazuje działanie anaboliczne (budulcowe) - pobudza syntezę białek w wątrobie i mięśniach. Badanie poziomu tego hormonu w połączeniu z oznaczeniem stężenia glukozy we krwi pozwala na wstępną ocenę gospodarki węglowodanowej organizmu. Jakie są normy insuliny we krwi oraz o czym świadczy wysoka insulina na czczo?
 

Wysoka insulina na czczo - normy

Badanie poziomu insuliny we krwi na czczo zalecane jest pacjentom, u których podejrzewa się występowanie insulinooporności, stanu przedcukrzycowego lub cukrzycy. 

Ocena poziomu insuliny powinna być przeprowadzana w odniesieniu do poziomu glukozy we krwi.

Do badania poziomu insuliny we krwi pacjent powinien zgłosić się na czczo w godzinach porannych, tj. co najmniej 8 godzin po spożyciu ostatniego posiłku (a najlepiej po 12 h). W celu oznaczenia poziomu insuliny, od pacjenta pobierana jest próbka krwi z żyły łokciowej. 

Przyjmuje się, że norma insuliny na czczo wynosi <10 mU/ml, przy czym wynik każdorazowo należy interpretować w odniesieniu do wartości referencyjnych przyjętych w danym laboratorium. [2]
 

Wysoka insulina na czczo  - co oznacza?

Wysoka insulina na czczo najczęściej świadczy o insulinooporności, czyli stanie charakteryzującym się obniżoną wrażliwością tkanek obwodowych (głównie mięśni i tkanki tłuszczowej) na insulinę. W insulinooporności trzustka prawidłowo produkuje insulinę, lecz z różnych powodów, hormon ten nie działa na tkanki obwodowe - glukoza z krwi nie jest w stanie przeniknąć do wnętrza komórek. Wynikiem tego jest utrzymywanie się wysokiego poziomu cukru we krwi. Aby niejako “przełamać” niewrażliwość tkanek na insulinę, trzustka zaczyna produkować coraz więcej tego hormonu - dochodzi do rozwoju hiperinsulinemii i podwyższenia poziomu insuliny we krwi na czczo. 
 

Najczęstszą przyczyną insulinooporności jest otyłość - w jej przebiegu dochodzi do nagromadzenia dużych ilości tkanki tłuszczowej trzewnej, która jest aktywna hormonalnie. Tkanka tłuszczowa produkuje wiele substancji o działaniu przeciwstawnym do insuliny, tzn. podwyższających poziom cukru we krwi. [3]

• Wysoka insulina na czczo może świadczyć także o obecności guza trzustki produkującego w nadmiarze insulinę - określany jest on mianem insulinoma. Wydzielanie przez guz dużych ilości tego hormonu prowadzi do występowania napadów hipoglikemii (niedocukrzenia). 
• Wysoka insulina na czczo niekiedy może być stwierdzana u pacjentek z zespołem policystycznych jajników (PCOS), a także u chorych z marskością wątroby. Należy pamiętać, że u kobiet w ciąży fizjologicznie występuje podwyższony poziom insuliny we krwi.

Wysoki poziom insuliny we krwi na czczo jest wskazaniem do przeprowadzenia dalszej diagnostyki zaburzeń gospodarki węglowodanowej, tj. oznaczenia wskaźnika HOMA-IR oraz wykonania badania krzywej insulinowo-cukrowej. 

*wskaźnik HOMA-IR - współczynnik ten oblicza się według następującego wzoru: insulinemia na czczo [mU/l] x glikemia na czczo [mmol/l]/ 22,5. U osób zdrowych wartość wskaźnika wynosi około 1, a u pacjentów z insulinoopornością stwierdza się wartości >2,5. 

*krzywa insulinowo-cukrowa - oznaczanie stężenia insuliny w trakcie doustnego testu obciążenia 75 g glukozy. Poziom glukozy i insuliny we krwi oznacza się na czczo oraz w 60 i 120 minucie testu. [1]
 

Wysoka insulina na czczo - poodsumowanie

Insulina jest hormonem wpływającym na bardzo wiele procesów fizjologicznych zachodzących w naszym organizmie, dlatego tak ważne jest utrzymywanie jej stężenia we krwi w zakresie normy. Zarówno podwyższenie, jak i obniżenie poziomu insuliny we krwi jest stanem nieprawidłowym, świadczącym o zaburzeniach gospodarki węglowodanowej. Wysoka insulina na czczo wymaga konsultacji z lekarzem, najlepiej specjalizującym się w dziedzinie diabetologii lub endokrynologii. 

Bibliografia:

[1] “Interna Szczeklika 2020” A. Szczeklik, P. Gajewski, wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2020, wydanie 11
 

[2] https://podyplomie.pl/medycyna/26808,jak-prawidlowo-rozpoznac-insulinoopornosc-czy-i-jak-leczyc
 

[3] ‘Insulinooporność a stan przedcukrzycowy’ L. Napiórkowska, E. Franek, Postępy Nauk Medycznych 2/2017, s.84-88