Dieta przy cukrzycy typu 2 – co wolno, a czego nie?

Według statystyk z 2018 roku w Polsce co jedenasty dorosły choruje na cukrzycę, a niemal 90% to osoby z cukrzycą typu 2. Fundamentalną część leczenia stanowi odpowiednia dieta przy cukrzycy, dlatego bardzo ważne jest, aby każdy diabetyk wiedział, co wolno jeść, a czego nie.

Dieta przy cukrzycy typu 2 – na czym polega dieta cukrzycowa?

Spożywane przez nas jedzenie ma znaczny wpływ na poziom glukozy we krwi, który w cukrzycy próbujemy utrzymywać w normie. Tę zależność doskonale obrazuje indeks glikemiczny. IG wskazuje na to, jak szybko po zjedzeniu dany produkt się strawi i podniesie stężenie glukozy we krwi. Każdy produkt porównuje się do IG glukozy, która wynosi 100. Jak łatwo się domyśleć, im bliżej tego poziomu, tym dany produkt jest mniej zalecany dla diabetyków. Produkty spożywcze dzieli się więc na te o niskim (<55), średnim (55-70) oraz wysokim indeksie glikemicznym (>70).

Indeks glikemiczny jest mierzony wyłącznie dla pojedynczych produktów spożywczych. Oczywiście nie jemy na obiad samej marchewki, a na kolację tylko orzechów włoskich, lecz zwykle nasze potrawy składają się z różnych produktów. Dodanie do produktu węglowodanowego, nawet z wysokim indeksem glikemicznym, składników białkowych i tłuszczowych sprawi, że glikemia nie skoczy aż tak bardzo. Dzieje się tak, ponieważ spowolniony zostaje proces wchłaniania składników pokarmowych z jelita do krwi, przez co stężenie cukru wzrasta powoli i ulega mniejszym wahaniom. Dlatego lepszym wyborem jest jedzenie słodkich owoców razem z jogurtem i orzechami, a ziemniaków czy białego ryżu z pieczonym kurczakiem i surowymi warzywami. Wciąż jednak zaleca się, by jak najbardziej ograniczyć produkty o wysokim IG.

Na indeks glikemiczny wpływa również obróbka termiczna. Pokarmy po ugotowaniu, zmiksowaniu czy rozgnieceniu widelcem mają wyższy IG niż pierwotnie. Zalecane jest więc, aby produkty zbożowe gotować al dente, a warzywa jeść w większości w formie surowej (o ile jest to możliwe).

Wśród szczególnie zalecanych przy diet przy cukrzycy są dieta śródziemnomorska oraz dieta DASH. Są one bogate w nisko przetworzone pokarmy, czyli właśnie te o niskim IG. Mają też potwierdzone badaniami pozytywne działanie na układ sercowo-naczyniowy, co jest bardzo ważne dla osób z cukrzycą typu 2.

Dieta cukrzycowa – tabela indeksu glikemicznego

W poniższej tabeli wymienione są przykładowe produkty spożywcze z podziałem na niski (<55), średni (55-70) i wysoki indeks glikemiczny (>70). Tabela oczywiście nie uwzględnia produktów, dla których nie wykonuje się pomiarów indeksu glikemicznego, czyli mięsa, ryb, tłuszczów zwierzęcych czy też olejów roślinnych.

Właściwa dieta w cukrzycy typu 2 - czego nie może jeść cukrzyk?

W skrócie można powiedzieć, że cukrzyk nie powinien jeść produktów, które mają wysoki indeks glikemiczny oraz unikać tych o średnim IG. Można tę zasadę również sprowadzić do tego, by zrezygnować ze wszystkiego, co jest wysoko przetworzone, jak produkty zbożowe z białej mąki, rozgotowane warzywa, słodkie napoje, owoce w postaci suszonej, kandyzowanej, dżemów czy syropów, smakowe jogurty i w zasadzie większość słodyczy. Nie jest jednak tak, że nie wolno tych produktów spożywać w ogóle. Wystarczy uważać na ich ilość, nie rozgotowywać warzyw, ryżu czy makaronu, a do słodkich owoców dodać orzechy i jogurt naturalny. 

Nie należy oczywiście zapominać o tym, iż dieta w cukrzycy ma na celu nie tylko uregulowanie gospodarki węglowodanowej, ale także prewencję nadciśnienia tętniczego i zaburzeń lipidowych. Dlatego też w diecie cukrzycowej powinniśmy ograniczyć sól, alkohol, tłusty nabiał, tłuste rodzaje mięsa jak kaczka, wieprzowina i baranina oraz tłuszcze zwierzęce.

Literatura:

• Rekomendacje postępowania dietetycznego w cukrzycy. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Dietetyki 2017. Dietetyka 2017; 10, Wyd. Spec.
• https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/68179,indeks-glikemiczny